Για παράδειγμα, πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της ανήλικης ζωής μου υποφέροντας. Ήταν κάτι που δεν το βαρέθηκα.
"Γιατί, τι σου έλειψε, το νερό, το ψωμί, η στέγη; Μήπως σε έδερναν";
Όχι, δε με έδερναν, ούτε μου κλείδωναν το φαγητό σε σημείο να μην το φτάνω.
Το πρόβλημα ξεκινούσε από μένα και κατέληγε σε μένα. Το αιώνια άβολο παιδί, με την περίεργη κοινωνικοποίηση και τους εξαιρετικά καλούς τρόπους. Δε μάλωνα με κανέναν ποτέ, δεν αντιμιλούσα, δε διαμαρτυρόμουν, δε διεκδικούσα αυτά που πίστευα πως μου αναλογούσαν. Προφανώς γιατί αμφισβητούσα τη γενεσιουργό αιτία της ατομικής ευτυχίας, αυτής που αναλύεται διεξοδικά στα περισσότερα self-help βιβλία που χαρακτηρίζονται αφενός από τίτλους ζωηρά ελκυστικούς για τους ανθρώπους με 'κρίση ταυτότητας' κι αφετέρου από μπόλικες σελίδες διαρκών επαναλήψεων της λέξης 'αξίζω', καθώς και των συνωνύμων της.
Δε σκέφτηκα ποτέ πως 'υπάρχω, άρα αυτομάτως αξίζω', μάλλον γιατί δεν είμαι ράβδος χρυσού ή, έστω, ο Paul McCartney. Παρά, λοιπόν, τα αντιθέτως φαινόμενα, δε θεωρούσα πως έχω κάτι ξεχωριστό, πέραν μιας ευρείας αντίληψης των πραγμάτων και μιας πολύ καλής επίδοσης στο σχολείο και όλες τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Κι αντί να οργανώσω τη ζωή μου με άξονα έναν ορυμαγδό από κλισέ, όπως αυτά που έγραφαν (οι άλλοι, όχι εγώ) στα λευκώματα της προεφηβείας μας, (νόμιζα ότι) προσπάθησα να διατηρήσω ένα επίπεδο αντισυμβατικότητας. Δε με ενοχλούσε το mainstream, απλά νόμιζα πως δε μου ταίριαζε. Και είχα δίκιο, παρότι οι επιλογές μου αποτέλεσαν το - πιο mainstream δε γίνεται - στόμα του λύκου, που με κατάπιε αμάσητα.
Η ενήλικη ζωή μου επανέλαβε άκριτα το μοτίβο της ανήλικης περιόδου της, με αποτέλεσμα να αφοσιωθώ βλακωδώς σε έναν και μόνο σκοπό: την αυτοτιμωρία μου. Πάλι δε μου έλειπε το νερό, το ψωμί και η στέγη. Μου έλειπε, όμως, η απόδραση από τη μετριοπάθεια και τις τύψεις για την ύπαρξή μου. Ακούγεται πολύ αόριστο και, φυσικά, σχετίζεται με την κατάθλιψή μου. Δεν είναι, όμως, τόσο απλό, ώστε να το αναγάγω απλά σε μια ψυχική ασθένεια.
Κατέληξα πως πρόκειται για μια ιδιόμορφη αναπηρία, που με καθόρισε και εξακολουθεί να με καθορίζει. Ένα αυτοάνοσο νόσημα, με όνομα 'uncomfortable numbness', για το οποίο δε δύναμαι να βρω θεραπεία, όσο κι αν το επιθυμώ.
Μετά, λοιπόν, από επτά μήνες παραίτησης από τη δουλειά που έθρεψε κι άλλο την 'uncomfortable numbness', που με βοήθησε τόσο πολύ να διαλύσω την καθημερινότητά μου και να καταληστεύσω το συναισθηματικό μου οπλοστάσιο, βρέθηκα στο αμφιθέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, όπου μιλούσε ο ένας από τους τρεις αγαπημένους μου συγγραφείς, που τυγχάνει να είναι και ο μόνος εν ζωή.
Ο Jonathan Franzen απάντησε με χιούμορ στις (τετριμμένες) ερωτήσεις ενός παλιού κι έμπειρου δημοσιογράφου, κυρίως για τις λογοτεχνικές επιρροές του και την εργογραφία του και μίλησε για το νέο του βιβλίο, που θα εκδοθεί μάλλον τον Σεπτέμβρη. Δεν αξίζει να διηγηθώ τι είπε, πρώτον γιατί δε μπορώ να μεταφέρω την ψυχή του Franzen μέσα από μια σελίδα του Ίντερνετ (εξάλλου, δε θα το ήθελε κι ο ίδιος, δεδομένης της ελαφριάς τεχνοφοβίας που τον διακατέχει) και δεύτερον γιατί τα βιβλία του είναι εκεί έξω, διαθέσιμα σε όσους έχουν την περιέργεια να προσεγγίσουν τον κόσμο του.
Αν ήμουν 15 χρόνια μικρότερη ή, μάλλον, αν ήμουν ένας άλλος άνθρωπος, κάποια που δεν κολυμπούσε στον αρνητισμό και την απογοήτευση, θα έφευγα από την οδό Μασσαλίας ξαλαφρωμένη κι έτοιμη για 'μια νέα αρχή'. Δυστυχώς, δεν είμαι άλλη. Είμαι αυτή η άβολα μουδιασμένη προσωπικότητα, που, για να μην πεθάνει αγχωμένα πάνω σε μια δικογραφία, αποφάσισε (αργά, αλλά το έκανε) ν' αλλάξει ζωή. Και τώρα, που η ευκαιρία αυτή, θεωρητικά, σπαρταράει, αισθάνεται περιττή.
.JPG)
Τώρα που κάνω τις "Διορθώσεις" μου, όπως η Enid στο ομώνυμο βιβλίο του Franzen, τώρα που θα έπρεπε να φανώ συνεπής με τη mainstream αντίληψη, που σε καλεί να 'στύψεις την πέτρα', 'ν' αρπάξεις τη ζωή από τα μαλλιά' και γενικότερα να προβείς σε βίαιες ενέργειες απέναντι σε διάφορα αθώα αντικείμενα, τώρα είναι που οι πόρτες ξεπροβάλλουν μόνο κλειστές. Το πιθανότερο είναι πως εξακολουθώ να φταίω εγώ. Μπορεί, βέβαια, να φταίνε λίγο και οι άλλοι. Η ακεραιότητα δεν εκτιμάται ιδιαίτερα στη ζωή. Ούτε το ταλέντο, ούτε η διάθεση προσφοράς.
To μόνο που φαίνεται να έχω εκτιμήσει στη δική μου ζωή είναι η αυτοτιμωρία. Και η συνακόλουθη μόνιμη κατάσταση άμυνας στην οποία βρίσκομαι και για την οποία δανείζομαι τον τίτλο ενός τραγουδιού του Κώστα Τριπολίτη. Αυτός ο τίτλος είναι το αόρατο τατουάζ που φέρω στο κούτελο.
'Συγγνώμη για την άμυνα'. Εναλλακτικά, όπως θα έλεγε ο Franzen:
How wrong to have been so negative, how wrong to have been so gloomy, how wrong to have run away from life, how wrong to have said no, again and again, instead of yes.